Milówka - w miejscu synagogi odsłonięto pamiątkową tablicę

W miejscu

zburzonej w czasie II wojny światowej przez Niemców synagogi w Milówce odsłonięto 18 czerwca 2019 r. tablicę upamiętniającą miejscową społeczność żydowską. W uroczystości udział wziął m.in. przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski bp Rafał Markowski, rabin Stas Wojciechowicz i wikariusz generalny diecezji bielsko-żywieckiej ks. Marek Studenski. Zamiast szofaru rozległ się w czasie ceremonii dźwięk góralskiej trombity. Modlono się też podczas nabożeństwa w pobliskim kościele parafialnym.

Tablica upamiętniająca Żydów z Milówki i okolic, którzy „czytali tu Pismo Święte i śpiewali psalmy” – „pamięci tych, którzy zginęli w czasie Holocaustu” – powstała staraniem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej. Przewodnicząca bielskiej wspólnoty żydowskiej Dorota Wiewióra przypomniała w rozmowie, że przed wybuchem II wojny światowej na ogólną liczbę mieszkańców Milówki, wynoszącą około 2,5 tysiąca osób, społeczność żydowska stanowiła około 10 procent.

„Byli oni mocno zasymilowani z miejscową społecznością. Prowadzili inną działalność gospodarczą niż pozostali mieszkańcy wioski. Większość zajmowała się rolnictwem, Żydzi zaś handlem” – wspomniała, wskazując, że przy drodze do Kamesznicy znajduje się cmentarz żydowski. „Cmentarz jest ogrodzony. Część macew się zachowała. Wśród najstarszych mieszkańców Milówki pamięć o żydowskich sąsiadach przetrwała. Podchodzili dziś do mnie niektórzy i wspominali konkretne rodziny, które żyły tu przed wojną” – dodała.

Odsłonięta tablica znajduje się na ścianie budynku Kółka Rolniczego w Milówce przy ulicy Grunwaldzkiej. Przed wojną stała tu murowana synagoga z częścią wydzieloną dla kobiet. Bożnicę zburzyli podczas wojny Niemcy.

Wikariusz generalny diecezji bielsko-żywieckiej ks. Marek Studenski zaproponował, by rozważyć słowa z Psalmu 90: „Naucz nas, Panie, liczyć dni nasze, byśmy zdobyli mądrość serca”. Zdaniem duchownego, wtorkowa uroczystość to okazja, by spojrzeć w przeszłość, ale także zobaczyć dzień dzisiejszy i przyszłość w kontekście kształtowania się relacji między wyznawcami Jezusa i Żydami, którzy żyją na ziemi beskidzkiej.

„Trzeba popatrzeć z rozeznaniem i rachunkiem sumienia w przeszłość. Trzeba zdobyć się na skruchę, uderzyć się w pierś i powiedzieć o tym, co było zaniedbaniem dobra, a nawet złem. Trzeba za to przeprosić Pana Boga i bliźnich. Drugim akcentem niech będzie wdzięczność – za to, co na tej ziemi dokonało się we współpracy górali i tutejszych Żydów” – dodał duchowny i podkreślił, że kolejną lekcją płynącą z uroczystości jest potrzeba budowania codziennych relacji. „Cztery lata temu zapoczątkowaliśmy z gminą żydowską wspólny program edukacyjny dla młodych odwiedzających Auschwitz. To dobry przykład dobrych relacji” – wspomniał.

Tablicę odsłonili – obok szefowej Gminy Żydowskiej – bp Rafał Markowski i rabin Stas Wojciechowicz. Jak podkreślił biskup, społeczność żydowska wpisana jest bardzo mocno w dzieje Polski. „Wniosła w życie ojczyzny cały potencjał duchowy, intelektualny, organizacyjny. Dziś czcimy pamięć tych mieszkańców Milówki, którzy przez dziesiątki lat towarzyszyli miejscowej ludności. Jednocześnie obejmujemy pamięcią całą społeczność żydowską” – dodał hierarcha, który wspólnie z rabinem modlił się słowami Psalmu 130.

Rabin z Ec Chaim z synagogi postępowej w Warszawie odczytał po polsku żydowską modlitwę za zmarłych oraz po hebrajsku El Male Rachamim (Boże Pełen Miłosierdzia). Podczas uroczystości rozbrzmiał dźwięk góralskiej trombity. Odczytano także okolicznościowy list od ambasador Izraela.

_____________________-

diecezja.bielsko.pl

Fot: diecezja.bielsko.pl