Reforma oświaty w gminie Węgierska Górka

Zapisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r., przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe

- nałożyły na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego, który polegał na konieczności przekształcenia z dniem 1 września 2017 roku 6-letniej szkoły podstawowej w 8-letnią szkołę podstawową oraz likwidacji gimnazjów poprzez ich wygaszanie, włączenie do struktury szkół podstawowych lub innych typów szkół albo przekształcenie w ośmioletnią szkołę podstawową. Przygotowanie powyższego przedsięwzięcia oraz podjęcie decyzji o wyborze najkorzystniejszego rozwiązania organizacyjnego dotyczącego budowania nowej sieci szkół (włączyć do struktury innej szkoły, przekształcić w inny typ szkoły czy stopniowo wygaszać), wymagało przeprowadzenia analiz ilościowych i jakościowych.

Przygotowanie koncepcji nowej sieci szkół podstawowych w naszej Gminie wymagało podjęcia współpracy z podmiotami wspierającymi działalność placówek oświatowych tj. rodzicami, nauczycielami, organizacjami związkowymi, radnymi. Wybrano najkorzystniejszy wariant, to jest włączenie gimnazjów do szkół podstawowych. Po uzyskaniu pozytywnej opinii nadzoru pedagogicznego, Rada Gminy Węgierska Górka podjęła uchwałę w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego oraz uchwały stwierdzające, że z dniem 1 września 2017 szkoły podstawowe 6 - letnie stały się 8-letnimi szkołami podstawowymi. Zadania oświatowe realizowane przez organ prowadzący skupiały się w głównej mierze na przygotowaniach związanych z wdrożeniem od 1 września 2017 r. pierwszego etapu reformy oświatowej polegającej na budowaniu nowego ustroju szkolnego oraz zmianach programowych.

Organ prowadzący jednostki oświatowe ma wpływ na ich działalność poprzez: wybór dyrektora szkoły - w roku bieżącym przeprowadzono 8 konkursów na stanowiska dyrektorów placówek (do 4 przedszkoli i 4 szkół podstawowych), poprzez zatwierdzanie co roku w miesiącu maju arkuszy organizacyjnych placówek oraz poprzez plan finansowy na rok budżetowy.

Obecny system finansowania oświaty to efekt stopniowego przekazywania w latach 90. szkół, przedszkoli i innych placówek oświatowych do prowadzenia samorządom. Centralny system finansowania szkolnictwa zastąpiono subwencjonowaniem części zadań (część oświatowa subwencji ogólnej), która co roku jest określana w ustawie budżetowej. Środki z subwencji dzielone są pomiędzy poszczególne samorządy na podstawie tzw. algorytmu podziału subwencji oświatowej. Zadaniem gmin jest m.in. prowadzenie i finansowanie szkół podstawowych (do sierpnia 2017 również gimnazjów) oraz prowadzenie i finansowanie przedszkoli i dowożenie uczniów do szkół, jeśli nie mieszkają w ich pobliżu lub jeżeli takie prawo przysługuje im z innego tytułu (posiadanie orzeczenia). Otrzymywana subwencja oświatowa powinna wystarczać na nakłady związane z wynagrodzeniem nauczycieli. Na pozostałą część - utrzymanie szkół, zatrudnienie pracowników niepedagogicznych, dowozy, prowadzenie przedszkoli – Gmina musi ponieść wydatki ze swojego budżetu.

Z roku na rok zaangażowanie środków własnych ponoszonych na oświatę jest coraz większe. Biorąc pod uwagę ilość dzieci w szkołach prowadzonych przez Gminę w roku 2016 (1363 uczniów) i środki wydane na oświatę w szkołach (13 920 624 zł), to na 1 ucznia przeznaczono 10 213 zł. Jest to spory nakład finansowy, biorąc pod uwagę, że tzw. standard A subwencji oświatowej zakłada kwotę ponad 5 200 zł na ucznia w szkole rocznie. W roku 2016 z przedszkoli w Gminie skorzystało 474 dzieci, środki (własne) wydane na prowadzenie przedszkoli wyniosły 3 792 376 zł, co daje koszt rocznego utrzymania 1 dziecka w wysokości 8 000,76 zł. Od stycznia 2017 roku sześciolatki pozostające w wychowaniu przedszkolnym zostały objęte subwencją oświatową - takim samym algorytmem jak uczniowie szkół podstawowych, to jest około 5 200 zł na dziecko w skali roku. Objęcie dzieci 6-letnich subwencją związane jest ze zniesieniem od początku roku szkolnego 2016/2017 obowiązku szkolnego dla sześciolatków. Poza subwencją oświatową na realizowanie zadań tj.: pomoc materialna (stypendia szkolne), wyprawka, podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe, dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianego pracownika, Gmina otrzymuje dotację celową.

Dużym wsparciem, umożliwiających większe możliwości zarówno dla uczniów i nauczycieli szczególnie w zakresie poprawy bazy lokalowej, jest udział w programach dofinansowanych ze środków zewnętrznych, dlatego Gmina wnioskuje o taką pomoc. Takie wsparcie w roku 2016 i 2017 udało się pozyskać w przypadku Przedszkola w Cięcinie i Przedszkola w Węgierskiej Górce. W roku 2016/2017 system edukacyjny Gminy Węgierska Górka działał w sposób efektywny. Zdiagnozowane problemy związane z wysokimi kosztami bieżącego funkcjonowania szkół utrzymują się od wielu lat. Trudno obecnie powiedzieć jak będą wyglądały te koszty po wprowadzeniu reformy oświaty. Kolejne lata dadzą z pewnością odpowiedź na nurtujące nas pytania o jakość kształcenia w nowej strukturze szkół.